Born in Poland. "Made" in Germany. "Stolen" by Hollywood - historia Poli Negri.

Urodzona w Polsce, odkryta przez niemiecką kinematografię, wspięła się na sam szczyt Hollywood. Mariusz Kotowski w swojej książce poświęconej Poli Negri tak o niej napisał: "...wielka gwiazda Hollywoodu, z pewnością utorowała drogę innym artystkom, które zyskały status prawdziwie światowych gwiazd. Przed Gretą Garbo była Pola Negri. Także przed Marleną Dietrich była Pola Negri".* Jak to się stało, że Barbara Apolonia Chałupiec (prawdziwe imię i nazwisko Poli Negri), zagrała w ponad 60 filmach wyprodukowanych w Europie i Ameryce, tym samym stając się gwiazdą światowego formatu? Odpowiedź znajdziecie w moim artykule, który dedykuję wszystkim  paniom z okazji ich święta ;-)

Trudne początki

Historia Poli Negri rozpoczęła się nie w arystokratycznym pałacu, a w zwykłym drewnianym domu w Lipnie, zaściankowym miasteczku leżącym pomiędzy Warszawą a Bydgoszczą. To właśnie tutaj Pola przyszła na swiat 3 stycznia 1897 roku. Jej rodzicami byli Jerzy Chałupiec, Słowak z domieszką cygańskiej krwi oraz Polka Eleonora Kiełczewska. Początkowo powodziło im się nie najgorzej. Jerzy był blacharzem i nieźle zarabiał.

Kiedy Pola miała 8 lat, jej ojciec został wtrącony do carskiego więzienia, ponoć za działalność rewolucyjną. Sytuacja uległa zmianie o 180 stopni. Matka Poli musiała sprzedać rodzinny dom. Za otrzymane pieniądze przeprowadziła się do Warszawy, w której wynajęła niewielkie mieszkanie oraz kupiła sklepik. Niestety nie znała się na interesach, dlatego szybko zbankrutowała. Mieszkanie musiała zamienić na pokój w najgorszej części Warszawy, tzw. slumsach. 

A jaka była nastoletnia Pola? Z dostępnych informacji wynika, że wyróżniała się na tle swoich rówieśniczek. Była zbuntowaną, ładną dziewczyną z której emanowała ogromna pewność siebie i poczucie wyższości pomimo tego, że jej koleżankom powodziło się lepiej. W wieku 13 lat dostała się do szkoły baletowej, w której mogła ujawnić swój talent i ogromną wrażliwość. Przykuwała wzrok widowni, nawet wtedy kiedy tańczyła w grupie. Postawiła sobie za cel zrobienie kariery. "Chcę być światem i wszystkim co w nim istnieje"- powtarzała.

Plakat do jednego z filmów z Polą Negri /źr. wikimedia.org

Niestety ćwiczenia taneczne strasznie ją wyczerpywały. Poza  tym zachorowała na gruźlicę. Kiedy przebywała w zakopiańskim sanatorium postanowiła, że porzuci balet i zostanie aktorką. Tam również znalazła tomik z wierszami włoskiej poetki Ady Negri, od której "wypożyczyła" nazwisko. Nastepnie w ciągu roku przerobiła trzyletni program Warszawskich Teatrów Rządowych. Mając 15 lat, Pola stała się aktorką. Jej protektorem był wiceprezes WTR Kazimierz Hulewicz. Debiutowała jako Jadwinia w "Dzikiej kaczce" Ibsena. Jej gra aktorska przypadła do gustu wielu osobom, dlatego nie musiała się martwić o przyszłe role.

Gwiazda ekranu

Tymczasem Aleksander Hertz, właściciel pierwszej polskiej wytwórni filmowej "Sfinx" zaproponował jej rolę w filmie. Scenariusz "Niewolnicy zmysłów" (1914), bo tak nazywał się film, został oparty na życiu Poli i odniósł duży sukces. Już w 1917 roku zaczęła grać w filmach niemieckich. U boku reżysera Ernsta Lubitscha, jej zdolności aktorskie ogromnie się poprawiły. Wystąpiła m.in. w takich filmach jak: "Mania" (1918), "Oczy mumii Ma" (1918), "Carmen" (1918), "Sumurum" (1920). W większości filmów wcielała się w postać wampa (kobieta demoniczna, uwodzicielka).

Niezwykle ważnym filmem w karierze polskiej gwiazdy był "Madame Dubarry". Na europejską premierę w 1919 roku, przyjechał nawet sam Charlie Chaplin. Kiedy film pojawił się w Stanach odniósł niesamowity sukces komercyjny (nieporównywalny z Europą). Pola stała się znana za Atlantykiem. Wiedziała, że prawdziwą karierę może zrobić tylko w niewyniszczonej wojną Ameryce. Podpisała kontrakt z wytwórnią Players Lasky (późniejszym Paramount Pictures) i w 1923 roku wyjechała do Hollywood, gdzie już na lotnisku witana przez tłum dziennikarzy oraz orkiestrę grającą "Mazurka Dąbrowskiego", mogła doświadczyć gwiazdorskiej sławy. 

"Pola była pierwszą importowaną gwiazdą. Wiele się zdarzyło od momentu, kiedy Hollywood docenił gwiazdę zza oceanu i sprowadził ją tutaj." - pisał David Gasten.

Sukces polskiej aktorki w Stanach polegał na tym, że i z wyglądu i z zachowania przedstawiała zupełnie odmienny styl bycia, niż aktorki amerykańskie. Była "tygrysicą", a nie gospodynią domową czy Kopciuszkiem, który pod wpływem księcia z bajki przemieniał normalną kobietę w księżniczkę. To ona zmieniała twardych jak kamień mężczyzn, w służących gotowych zrobić dla niej wszystko. Amerykańska publiczność zachwycona była jej niebanalną urodą, przynoszącą na myśl coś egzotycznego i nieosiągalnego (cygańska krew). Dla wielu stała się symbolem nie tylko kina niemego, ale przede wszystkim symbolem seksu!

Plakat do filmu Moskwa-Szanghaj
z 1936 roku /źr. wikimedia.org

Pokazywała się z takimi mężczyznami jak Charlie Chaplin czy amantem wszech czasów Rudolphem Valentino. Prawie każdego dnia ukazywały się o niej artykuły w gazetach na całym świecie. Oto niektóre z filmów w których zagrała w tamtym okresie: "Hollywood" (1923), "Hiszpańska tancerka" (1923), "Kobieta bezwstydna" (1925) czy "Hotel Imperial" (1927).

Po śmierci Valentino, wyszła za mąż za księcia Mdivani (nie do końca z własnej woli, potem się z nim rozwiodła). Rok 1927 to początek filmów dźwiękowych, tym samym wiele gwiazd kina niemego odchodzi do lamusa. Pola, która dysponowała niskim ochrypłym głosem, z dodatkowo mocnym polskim akcentem, dostawała coraz mniej ról. Dlatego postanowiła powrócić do Europy. Najpierw do Londynu, a potem do Niemiec. Ponoć była ulubioną aktorką Adolfa Hitlera. Polka wytoczyła nawet proces francuskiemu tygodnikowi, który napisał, że jest przyjaciółką kanclerza III Rzeszy. Proces wygrała. Oto niektóre z jej berlińskich filmów: "Mazurka" (1935), "Moskwa-Szanghaj" (1936), "Madame Bovary" (1937), "Tango Notturno" (1937).

Zakończenie

Przed II wojną światową wyjechała ponownie do Stanów. Tam zagrała w kilku filmach m.in. wcieliła się w postać śpiewaczki operowej w "Hi Diddle Diddle" (1943). Po tej produkcji proponowano jej role w słabych filmach, więc Pola odmawiała. Przyszedł taki czas, że musiała sprzedać sporą część ze swojej bogatej kolekcji biżuterii, ponieważ nie miała z czego się utrzymać.

Kiedy Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce zaproponowało jej, aby została twarzą akcji rekrutacyjnej do Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie, zgodziła się bez wahania. Poza tym dołożyła się do jednego z ambulansów rentgenowskich.

Ostatni raz zagrała w 1965 roku w amerykańskim filmie "Boginie miłości". Dzięki własnej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła zapomniana w 1987 roku w San Antonio w Teksasie. Charlie Chaplin kiedyś powiedział, że w Europie nie ma nic ciekawego z wyjątkiem Poli Negri.

Fragment filmu niemego z Polą Negri w roli głównej:

* Wszystkie cytaty pochodzą z książki Mariusza Kotowskiego

Wszystkie grafiki z cytatami na tym blogu, są mojego autorstwa.

Bibliografia:

Mariusz Kotowski, Pola Negri. Legenda Hollywood, Warszawa 2011,

Anna Jajor-Morawiec, Córka więźnia, niedoszła baletnica i...polska gwiazda Hollywood. Kilka słów o Poli Negri, histmag.org.pl